قرار گرفتن در مسیر کارآفرینی الزامات بسیاری دارد. یکی از مهمترین الزامات شناخت بازار، کسب‌وکارها و شرکت‌های موفق، رقیب و حتی کسب‌وکارهای شکست‌خورده در داخل و خارج از کشور هست.

 

برخی‌ نهادهای داخلی در ایران و سازمان‌های بین‌المللی به‌طور سالانه اقدام به رتبه‌بندی شرکت‌ها می‌کنند. این سیستم‌های رتبه‌بندی از شاخص‌های متنوعی برای رتبه‌بندی شرکت‌ها بهره می‌گیرد.

یکی از معتبرترین رتبه‌بندی‌ها توسط مجله Forbes تهیه می‌شود. این رتبه‌بندی سالانه 2000 شرکت بزرگ جهان را بر اساس چهار شاخص میزان فروش، سود، دارایی، و ارزش بازاری فهرست می‌کند. این رتبه بندی بر اساس داده‌های مالی 12 ماهه شرکت‌ها تهیه می‌شود. در جدول پایین توزیع این 100 شرکت برتر در کشورهای جهان منتهی به 17 می 2024 ارائه شده است.
 

جدول 1. توزیع 100 شرکت برتر در کشورهای جهان

 

کشور

تعداد شرکت

United States

36

China

13

Japan

7

Germany

7

Switzerland

6

France

5

India

4

United Kingdom

3

Canada

3

Spain

2

Brazil

2

South Korea

2

Hong Kong

2

Italy

2

Taiwan

1

Saudi Arabia

1

Norway

1

Belgium

1

Australia

1

Netherlands

1

Total

100

 

 

رتبه‌بندی شرکت‌های ایران
هدف رتبه‌بندی شرکت‌ها در ایران "تولید اطلاعات در مورد بنگاه‌های اقتصادی کشور و شفاف‌سازی فضای کسب‌وکار، رتبه‌بندی شرکت‌ها از نظر میزان اثرگذاری در اقتصاد ملی و گسترش رقابت بین بنگاه‌های اقتصادی است".
دو روش کلی برای ارزیابی و رتبه‌بندی شرکت‌ها وجود دارد:
روش 1- برای  ارزیابی جایگاه و عملکرد شرکت‌ها براساس مجموعه‌ای از شاخص‌های خروجی‌گرا (Output Oriented) یا نتیجه‌گرا
بیشتر معروف‌ترین فهرست‌های رتبه‌بندی که در جهان منتشر می‌شود از نوع اول هستند. رتبه‌بندی فورچون 500، فوربز، 1000 شرکت برتر آمریکا، FSTE، و S&P از جمله این فهرست‌های رتیه‌بندی هستند.
روش 2- براساس ارزیابی فرآیندی عملکرد شرکت است (روش‌های فرآیندگرا یا Process Oriented)
این مدل بر مجموعه گسترده‌تری از شاخص‌های کیفی، کمی، و بر دامنۀ وسیع‌تری از متغیرها که ورودی‌ها، فرآیندها و خروجی‌ها را درنظر می‌گیرد اتکا دارد. مدل‌های ارزیابی کیفیت همچون مدل دمینگ، EFQM، بالدریج و غیره از این شیوه را برای رتبه‌بندی شرکت‌ها استفاده می‌کنند.


سازمان مدیریت صنعتی ایران به طور سالانه رتبه بندی 500 شرکت برتر ایرانی را بر اساس اطلاعات صورت‌های مالی سال قبل تهیه کرده و تحت عنوان رتبه‌بندی شرکت‌های برتر ایران (IMI-100) منتشر می‌کند. سوابق رتبه‌بندی شرکت‌ها در سال‌های مختلف در سایت این سازمان در دسترس عموم قرار دارد: https://imi100.imi.ir/Ranking

این رتبه‌بندی برپایه روش‌های خروجی‌گرا عمل می‌کند. ابتدا  شرکت‌ها بر اساس میزان فروش به دسته‌های صدتایی تقسیم می‌شوند سپس در مرحله بعد درون هر دسته شرکت‌ها بر اساس 32 شاخص دیگر رتبه‌بندی می‌شوند. این 32 شاخص شامل 7 گروه از شاخص‌های (1) اندازه و رشد شرکت، (2) سودآوری و عملکرد، (3) بهره‌وری، (4) صادرات، (5) نقدینگی، (6) بدهی، و (7) شاخص‌های بازار هستند.

نکته قبل توجه اینکه عدم شفافیت شرکت‌های ایرانی اعم از بورسی و غیربورسی می‌تواند بر میزان دقت این سیستم‌های رتبه‌بندی تاثیرگذار باشد.

 

 

منبع:

  1. https://www.forbes.com/lists/global2000
  2. https://imi100.imi.ir/Ranking
  3. https://imiesf.org/wp-content/uploads/2023/01/IMI-100-Report.pdf